Nikogo nie namawiam na jedzenie owadów, choć i sama próbowałam, i z powodzeniem stosuję okresowo karmę z insektami u moich alergicznych psów. Rozumiem jednak, że temat spożywania owadów w diecie budzi wiele emocji i jestem za transparentnym oznaczaniem ich zawartości na etykietach produktów. Tym niemniej niezaprzeczalnie stanowią one ekologiczne i bogate w składniki odżywcze źródło białka.
Jednym z najczęściej powtarzanych wobec stosowania owadów w produkcji żywności zarzutem jest zawartość chityny, która ma być – według tych opinii – toksyczna i rakotwórcza oraz może powodować atopowe zapalenie skóry, toczeń, astmę i inne poważne uszczerbki na zdrowiu, a nawet śmiertelne zagrożenie w postaci wstrząsu anafilaktycznego. Czy rzeczywiście jest się czego obawiać?
Czym jest chityna?
Chityna to naturalny polisacharyd, który stanowi główny składnik egzoszkieletu owadów, skorupiaków oraz ścian komórkowych grzybów. Strukturalnie przypomina celulozę i jest trudno przyswajalna przez ludzki układ pokarmowy. W organizmie człowieka może jednak ulegać częściowej degradacji pod wpływem enzymów lub mikroflory jelitowej. Nie gromadzi się w wątrobie czy płucach, nie może zatem powodować schorzeń tych organów.
Źródła chityny w diecie
„Atak” na chitynę w kontekście dodawania owadów do produktów spożywczych pomija fakt, że nie tylko one stanowią źródło tej substancji w diecie.
Owady jadalne, dopuszczone do stosowania w produkcji żywności, zawierające chitynę, to:
- Mącznik młynarek (Tenebrio molitor)
- Świerszcz domowy (Acheta domesticus)
- Szarańcza wędrowna (Locusta migratoria)
- Karaluchy (Blattodea) – w niektórych krajach stosowane jako źródło białka
Jednak składnik ten znajdziemy również w produktach takich, jak:
- Skorupiaki (krewetki, kraby, homary)
- Grzyby (np. pieczarki, boczniaki, shiitake)
- Drożdże spożywcze i grzyby strzępkowe wykorzystywane w produkcji serów pleśniowych czy tworzące biały nalot na kiełbasach
- Niektóre algi i wodorosty
I jakoś przeciwnicy insektów nie trąbią o tym, żeby wyeliminować z diety te produkty w obawie przed rakiem czy dychawicą…Trzeba natomiast podkreślić, że chityna – i ta z grzybów, i ta z insektów – jest składnikiem ciężkostrawnym.
Jak chityna wpływa na zdrowie
Chityna – poza rzadkimi przypadkami wywoływania alergii – może mieć pozytywny wpływ na nasze zdrowie (bez względu na źródło z którego pochodzi). Jakie korzyści można odnieść z włączenia jej do naszego żywienia:
- Wspomaga układ pokarmowy Badania wykazały, że chityna działa podobnie jak błonnik pokarmowy – wspiera perystaltykę jelit i poprawia funkcjonowanie układu trawiennego. Spożycie chityny może przyczyniać się do regulacji poziomu cukru we krwi i poprawy zdrowia metabolicznego.
- Reguluje poziom cholesterolu i pomaga schudnąćWyniki badań wskazują, że chityna, jako substancja błonnikopodobna, może obniżać stężenie cholesterolu we krwi i pomaga otrzymać właściwa masę ciała. W suplementach diety na odchudzanie stosuje się chitozan (chitosan) – pochodną chityny, która zmniejsza wchłanianie spożytych z pokarmem tłuszczów w jelicie cienkim.
- Wpływa pozytywnie na mikroflorę jelitową Niektóre badania sugerują, że chityna może działać prebiotycznie, wspierając rozwój korzystnych bakterii jelitowych. To z kolei wzmacnia odporność i ogólne zdrowie organizmu.
- Ma potencjalne właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe Niektóre eksperymenty laboratoryjne wskazują na chitynę jako substancję o właściwościach przeciwzapalnych i wspomagających układ odpornościowy. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) nie tylko nie umieszcza chityny na liście substancji kancerogennych, a wręcz trwają badania w kierunku ustalenia jej działania antynowotworowego, szczególnie w przypadku raka jelita grubego.
- Obniża ciśnienie, wspiera pracę nerek i reguluje równowagę kwasowo-zasadową organizmu.
Chityna a alergie
Podobnie jak skorupiaki, owady mogą być potencjalnym alergenem dla osób uczulonych na krewetki, kraby czy roztocza. Jednak czynnikiem alergizującym są najczęściej ich białka, nie chityna. Dlatego warto ostrożnie wprowadzać je do diety, a w przypadku stwierdzonej alergii na skorupiaki, unikać produktów z dodatkiem insektów.
