W diecie bezmlecznej eliminowane jest mleko i przetwory mleczne oraz potrawy i produkty, do których ugotowania czy produkcji stosuje się produkty mleczne. Do produktów mlecznych należą: mleko ssaków – krowie, owcze, kozie, itp. - (świeże, pasteryzowane, sterylizowane, UHT), mleko w proszku, smakowe, śmietany i śmietanki, mleko kwaszone, mleko acidofilne, kefir, jogurt, maślanka, twarogi, twarożki, sery podpuszczkowe (żółte), pleśniowe, serki homogenizowane, serki twarożkowe typu fromage, serki i pasty do smarowania, itp.
Dieta bezmleczna znajduje zastosowanie przede wszystkim w nietolerancji laktozy lub alergii na białka mleka. Laktoza to dwucukier występujący w mleku i produktach mlecznych, przy czym w przypadku jej nietolerancji nie jest konieczne zupełne eliminowanie produktów mlecznych – można wówczas wybierać te oznaczone napisem „bez laktozy” lub naturalnie zawierające jej bardzo małe ilości, np. żółty ser.
Nie dotyczy diagnozy lekarskiej.
W większości przypadków dietę należy ustalać indywidualnie, dopasowując ją do potrzeb danej osoby, przebiegu choroby i chorób współistniejących.
Podstawowe zasady zbilansowanej diety beznabiałowej to:
Mleko i produkty mleczne są istotnym źródłem białka i wapnia w diecie, ale napoje roślinne pod względem tych wartości wypadają bardzo podobnie do mleka krowiego. Zwykle są one wzbogacane w wapń i witaminy (D, z grupy B), dlatego także warto uczynić z nich element diety beznabiałowej.
Kaloryczność diety powinna być dostosowana indywidualnie do osoby chorej; jej masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej, stanu zdrowia i celu terapeutycznego.
W diecie bezmlecznej należy dbać o właściwą podaż wapnia (dla osoby dorosłej jest to około 1000 mg dziennie), który powinien być dostarczany z innych źródeł pokarmowych niż mleko. Źródła te stanowią: mak niebieski, warzywa strączkowe, orzechy, migdały, ryby, wody mineralne.
Na bieżąco warto czytać na etykietach skład produktów spożywczych i pamiętać, że mleko i produkty mleczne mogą znajdować się w składzie gotowych produktów, np. deserów, sosów w proszku, słodyczy, ciast, zup, wędlin. Także w sytuacji jedzenia poza domem, np. w restauracji, warto upewnić się, że dany produkt czy potrawa nie zawierają mleka, przetworów mlecznych ani laktozy. Jeśli nie ma takiej pewności, lepiej wybrać inne danie lub zrezygnować z wyboru. Sprawdzać należy też skład leków, które mogą być źródłem niewielkich ilości laktozy.