Z uwagi na zawartość korzystnych dla zdrowia i rozwoju dziecka związków w mleku matki (w tym hormonów, enzymów, bakterii i czynników wzrostu), wyłączne karmienie piersią jest idealnym i wzorcowym, najlepszym sposobem żywienia niemowląt. Dziecko powinno by karmione mlekiem matki do ukończenia 6. miesiąca życia, ale wraz z wprowadzaniem produktów uzupełniających z powodzeniem można przedłużać okres karmienia piersią. Dieta kobiety karmiącej jest podobna do standardowej, zdrowej, zbilansowanej diety osoby dorosłej, z wyjątkiem zwiększonego zapotrzebowania na kalorie, białko i niektóre witaminy i składniki mineralne. W większości przypadków dietę należy ustalać indywidualnie, dopasowując ją do potrzeb danej osoby, chorób współistniejących.
Badania potwierdzają, że dieta matki w okresie ciąży i podczas karmienia piersią nie wpływa na ryzyko wystąpienia astmy, egzemy lub innych objawów alergii u niemowląt. Ograniczenia można wprowadzać jedynie w kwestiach takich, jak unikanie kawy, przypraw w nadmiarze, a niekiedy także mleka krowiego przy uzasadnionym podejrzeniu alergii na białka mleka krowiego u dziecka. Nie zaleca się prewencyjnego stosowania diety bezlaktozowej i bezmlecznej u matki karmiącej w przypadku, gdy dziecko cierpi na kolki niemowlęce.
Nie dotyczy diagnozy lekarskiej.
W większości przypadków dietę należy ustalać indywidualnie, dopasowując ją do potrzeb danej osoby, przebiegu laktacji i chorób współistniejących. Okazuje się, że u zdrowych kobiet wystarcza w tym okresie prawidłowo zbilansowana dieta – oparta o zasady racjonalnego żywienia.
Podstawowe zasady zbilansowanej diety w okresie karmienia to:
Kaloryczność diety powinna być dostosowana indywidualnie do karmiącej – jej masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej, stanu zdrowia. W okresie karmienia zapotrzebowanie na energię zwiększa się o 500–400 kcal na dzień w stosunku do całkowitej przemiany materii.
Matka karmiąca piersią powinna codziennie spożywać z dietą około 1000–1300 mg wapnia, tj. około 4 szklanki produktów mlecznych dziennie. Dodatkowym źródłem wapnia są woda mineralna, mak niebieski czy sardynki/szprotki.
Kobiety karmiące powinny suplementować witaminę D w dawce 1500‒2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała. Suplementacja matki nie przyczynia się do zachowania odpowiedniego poziomu witaminy D w organizmie dziecka, dlatego należy indywidualnie suplementować tę witaminę także u niego.
Kobiety karmiące piersią powinny otrzymywać ok. 290 μg jodu na dobę (taka ilość odpowiada 4–6 g soli spożywczej na dobę, gdyż w Polsce sól jodowana to główne źródło jodu).
W okresie karmienia istotne są wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią budulec dla układu nerwowego oraz działają przeciwzapalnie. Najbogatszym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega‒3 są tłuste ryby (makrela, śledź, łosoś, sardynki) i wodorosty morskie, ale również można je znaleźć w takich produktach jak orzechy włoskie, pestki dyni, migdały, siemię lniane, olej rzepakowy i lniany. W przypadku ograniczonego spożycia ryb przez kobietę karmiącą zaleca się suplementację DHA (kwasu dokozaheksaenowego z rodziny omega–3) w dawce 400–600 mg DHA/dobę.
Czy można bezpiecznie stosować dietę wegetariańską w okresie ciąży i karmienia piersią? Jak najbardziej, natomiast warto, by wówczas dzienna dieta zawierała co najmniej: 1-2 porcje warzyw zielonoliściastych, 4-5 porcji innego rodzaju warzyw i owoców, 6 porcji pełnoziarnistych zbóż, 1-2 porcje orzechów, pestek, nasion, 1-2 porcje kiełków, 3-4 porcje strączków i produktów sojowych.
Uwaga – alkohol doskonale przenika do kobiecego mleka i wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego dziecka. Ponadto spożywanie alkoholu wpływa hamująco na wytwarzanie pokarmu u kobiety. Z kolei produktami wzmagającymi produkcję mleka są: koper włoski, kozieradka czy słód jęczmienny. Ten ostatni można stosować tylko jako suplement, nie w formie piwa (także tego bezalkoholowgo!).