Magnez to jeden z najważniejszych elektrolitów w organizmie, zaraz obok potasu, sodu, fosforu i chloru. Ciało dorosłego człowieka gromadzi około 22–26 g magnezu. W organizmie ludzkim działa on jako aktywator lub wspomagacz ponad 300 reakcji enzymatycznych, które warunkują przemiany metaboliczne. Magnez wpływa na aktywność poszczególnych hormonów, przyczynia się do procesów wzrostu i regeneracji kośćca, ma ważną funkcję w kontekście skurczów serca, a ponadto wspomaga regulowanie stężenia glukozy we krwi. Niedobory magnezu mogą prowadzić do zaburzeń funkcjonowania insuliny i tym samym przyczyniać się do rozwoju cukrzycy. Zbyt małe stężenie magnezu może ponadto powodować zaburzenia rytmu serca oraz prowadzić do depresji i pogorszenia nastroju. Ma on też ważną rolę (niedobór) w rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym nadciśnienia tętniczego i udaru.
Wyniki badań wskazują, że standardowa dieta może nie pokrywać zapotrzebowania na magnez. Na niedobory magnezu szczególnie narażeni są ludzie prowadzący stresujący tryb życia.
W organizmie człowieka znajduje się około 22–26 g magnezu, z czego około połowa jest zmagazynowana w kośćcu, pozostała część gromadzona jest w innych tkankach miękkich, a jedynie 1% magnezu w organizmie znajduje się we krwi. Dlatego też badanie stężenia magnezu we krwi nie jest dobrym wyznacznikiem jego zawartości w organizmie, a najbardziej wiarygodnym badaniem diagnostycznym jest dobowa zbiórka moczu (DZM).
W większości przypadków dietę należy ustalać indywidualnie, dopasowując ją do potrzeb danej osoby, przebiegu choroby i chorób współistniejących. Okazuje się, że u większości chorych prawidłowo zbilansowana dieta, oparta o bogate źródła magnezu oraz o zasady racjonalnego żywienia, wystarcza, by poprawić wyniki badań oraz samopoczucie.
Dobrymi źródłami magnezu są zielone warzywa (szpinak, jarmuż, rukola, ale też rośliny strączkowe – groch, fasola, soja), a także orzechy, pestki dyni, migdały, daktyle, zboża i ich przetwory (otręby, kasza gryczana), rodzynki, banany, gorzka czekolada i kakao.
Potrawy mięsne i produkty mleczne są źródłem składników ograniczających wchłanianie magnezu w układzie pokarmowym, a więc fosforanów, wapnia i białka. Zaleca się stosowanie diety o standardowej ilości białka około 1g na kilogram masy ciała, szczególnie w okresie niedoboru magnezu, ponieważ zarówno dieta wysoko- jak i niskobiałkowa (podaż białka poniżej 30 g dziennie) ograniczają przyswajanie tego pierwiastka.
Wchłanianie magnezu ogranicza też nadużywanie alkoholu i kawy (zaleca się do 3 filiżanek dziennie). Diety bogate w błonnik (powyżej 40 g dziennie) i/lub wapń (powyżej 2000 mg dziennie) także obniżają wykorzystanie magnezu z diety. Natomiast do produktów poprawiających wchłanianie magnezu należą: produkty zbożowe (z uwagi na zawartość witaminy B6), tłuste ryby morskie i jaja (witamina D), a także orzechy brazylijskie (bogate w selen) i produkty mleczne (ponieważ zawierają laktozę).
Fityniany znajdują się w ziarnach zbóż, roślinach strączkowych, warzywach, owocach, orzechach. Są związkami wiążącymi mikroelementy i podobne właściwości wykazują w przewodzie pokarmowym. Nie jest to jednak korzystne działanie, ponieważ wiążąc pierwiastki, ograniczają ich wchłanianie i tak samo mogą działać w stosunku do magnezu. Dlatego też produkty bogate w błonnik, zboża, świeże warzywa i owoce w pewnym stopniu mogą ograniczać wchłanianie magnezu.
Podstawowe zasady zbilansowanej diety w przypadku niedoboru magnezu lub diety mającej działać w tej kwestii profilaktycznie to:
Kaloryczność diety powinna być dostosowana indywidualnie do osoby pacjenta; jej masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej, stanu zdrowia i celu terapeutycznego.
Zalecane dobowe zapotrzebowanie na magnez dla organizmu człowieka zależy od płci i wieku oraz stanu fizjologicznego. Dla człowieka dorosłego średnio wynosi ono około 300–400 mg. Wzrasta ono u dzieci w okresie wzrostu oraz u kobiet w ciąży i karmiących piersią, a także w obliczu przewlekłego stresu, wysiłku fizycznego lub uprawiania wyczynowo sportu.