Dieta niskobłonnikowa (inaczej: niskoresztkowa, łatwostrawna, lekkostrawna czy ubogoresztkowa) stosowana jest w chorobach przewodu pokarmowego (wątroby, żołądka, trzustki), w stanach zapalnych jelit, we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, w okresie biegunek. Poprzez ograniczanie w niej produktów wysokobłonnikowych, które podrażniają układ pokarmowy, można polepszyć stan jelit i oszczędzić układ pokarmowy.
Nie dotyczy diagnozy lekarskiej.
W większości przypadków dietę należy ustalać indywidualnie, dopasowując ją do potrzeb danej osoby, przebiegu choroby i chorób współistniejących.
Podstawowe zasady zbilansowanej diety niskobłonnikowej to:
Warto stosować sposoby na zmniejszenie ilości błonnika w diecie, np.: wybierać owoce dojrzałe i delikatne warzywa, obierać je ze skórki i spożywać rozdrobnione, zmiksowane, podgotowane czy w postaci przecierów; usuwać pestki; korzystać z produktów zbożowych z mąki oczyszczonej, np. pieczywa pszennego, biszkoptów, sucharków, a także drobnych kasz (jaglana, kuskus, manna, kukurydziana) i płatków owsianych błyskawicznych oraz makaronów pszennych.
Z diety należy eliminować warzywa kapustne, cebulę, pora, czosnek, a także świeże ogórki, kalafiory, groch, fasolę, soję – wszystkie te produkty działają wzdymająco, z kolei papryka i buraki oraz grzyby są rozwalniające i też należy ich unikać. Spośród owoców takie działanie mają przede wszystkim śliwki, gruszki, czereśnie.
Warzywa zalecane w tej diecie to: marchew, seler, pietruszka, cukinia, ziemniaki, kabaczek, patison, sałata, pomidory (bez skórki). Z owoców warto wybierać banany, jabłka (gotowane/pieczone), cytrusy, przecierane owoce jagodowe, brzoskwinie czy morele.
Poza wymienionymi wyżej produktami wysokoresztkowymi, należy wykluczyć z diety produkty słone, pikantne, zimne napoje i dania, mocną kawę i herbatę, alkohole, sory, dressingi i dipy (np. musztarda, ostre sosy, czosnkowe), a także gazowane napoje i gazowane wody.
Potrawy powinny być tylko gotowane, duszone lub pieczone w folii lub pergaminie.
Przykładowe produkty i potrawy dozwolone w diecie bardzo ubogobłonnikowej:
W następnych etapach diety niskobłonnikowej (gdy stopniowo można zwiększać ilość błonnika w menu), można wprowadzać na przykład poniższe produkty:
Kaloryczność diety powinna być dostosowana indywidualnie do osoby chorej; jej masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej, stanu zdrowia i celu terapeutycznego.
Zalecana podaż witamin i składników mineralnych w diecie lekkostrawnej jest taka sama jak dla przeciętnego dorosłego człowieka, chyba że wyniki badań wskażą na niedobory u danej osoby.