Kantaksantyna (E161g)

Naturalny, jasnoróżowy barwnik z grupy karotenoidów, występujący w niewielkich ilościach w niektórych gatunkach roślin (m.in. algach), grzybach, skorupiakach oraz rybach (np. w karpiu). Na szeroką skalę otrzymywany jest z piór flamingów. Może być także produkowany syntetycznie z β-karotenu. Stosowany jest przy produkcji tabletek na opalanie. W przemyśle spożywczym używany jest do barwienia słodyczy, paluszków rybnych, konserw, marynat i sosów. Jest składnikiem pasz dla łososia, pstrąga i drobiu (nadając im żywą, czerwono-różową barwę). Głównym źródłem kantaksantyny w diecie ludzi są żółtka jaj.

Wpływ na zdrowie

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa żywności uznał kantaksantynę za substancję bezpieczną dla ludzi. Dopuszczalne dzienne spożycie barwnika wynosi 0,03 mg/kg masy ciała na dobę. Kantaksantyna jest substancją o silnym działaniu przeciwulteniającym, chroniącą komórki przed stresem oksydacyjnym. W badaniach na szczurach wykazano, że wpływa na ograniczenie utleniania lipidów, stymuluje układ immunologiczny i zmniejsza aktywność cytokin prozapalnych (m.in. czynnika martwicy nowotworów TNF-α). Wykazuje także działanie przeciwmiażdżycowe oraz chroni DNA komórek przed uszkodzeniem. Być może ma swój udział w hamowaniu powstawania nowotworów (temat wymaga dalszych badań). Potencjalne negatywne skutki uboczne, takie jak retinopatia (uszkodzenie wzroku) związane są z przyjmowaniem tabletek na opalanie, w których ilość kantaksantyny znacznie przewyższa jej zawartość w żywności. Zaprzestanie przyjmowania wysokich dawek kantaksantyny (powyżej 30 mg) przywraca funkcjonowanie wzroku. Substancja jest niedozwolona w przemyśle spożywczym w Nowej Zelandii i Australii.