Karotenoidy

Grupa barwników organicznych, nadających barwę wielu roślinom.–Karotenoidy mają kolor żółty, różowy, czerwony lub pomarańczowy. Są naturalnymi przeciwutleniaczami i prekursorami witaminy A. Po spożyciu niektóre z nich (głównie β-karoten, α-karoten i β-kryptoksantyna) ulegają przekształceniu do retinolu (witaminy A). Spośród karotenoidów do najważniejszych zalicza się właśnie β-karoten, α-karoten, β-kryptoksantynę, astaksantynę, likopen, luteinę, zeaksantynę. Najlepszymi źródłami karotenoidów są dynia, brzoskwinie, morele, marchewka, szpinak, pomidory i przetwory pomidorowe (ketchupy, sosy, soki, zupy, przeciery i koncentraty), jarmuż, papryka, brokuł, sałata, natka pietruszki, algi czy łosoś. Organizm człowieka nie wykazuje zdolności do wytwarzania karotenoidów.

Informacje dodatkowe

Karotenoidy występują nie tylko w produktach spożywczych, ale sprzedawane są też w formie suplementów diety. Takich preparatów nie powinny stosować osoby palące papierosy, ponieważ związki te w ich przypadku mogą zwiększyć ryzyko raka płuc. Warto wiedzieć, że spożywanie tłuszczów zwiększa przyswajanie karotenoidów, dlatego do surówki lub sałatki z marchwi, dyni, szpinaku lub brokułów warto dodać trochę oleju roślinnego.

Wpływ na zdrowie

Spożycie karotenoidów wpływa korzystnie na nasze zdrowie. Przypisuje się im działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne, np. likopen skutecznie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka prostaty. Karotenoidy mogą też obniżyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (np. choroby wieńcowej serca) czy też udaru mózgu. Związki te przyczyniają się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi i zmniejszenia poziomu cholesterolu. Karotenoidy wpływają korzystnie na stan skóry i mogą zapobiegać powstawaniu rumienia wywołanego promieniowaniem UV, a także podrażnieniom oraz zaczerwienieniom. Przypuszcza się, że mogą chronić skórę przed oparzeniami słonecznymi. W przeprowadzonych badaniach wykazano, że ich spożywanie może spowalniać pogorszanie się funkcji poznawczych, co ma istotne znaczenie dla osób w podeszłym wieku. Karotenoidy mogą też przyczyniać się do poprawy wzroku i hamować rozwój zwyrodnienia plamki żółtej. Prawdopodobnie karotenoidy mogą wpływać korzystnie na zdrowie kości, zwiększając ich gęstość mineralną i zmniejszając tym samym ryzyko złamań.