Selen

Mikroelement o silnym, działaniu antyoksydacyjnym. Składnik peroksydazy glutationowej – enzymu eliminującego wolne rodniki. W Polsce średnie zapotrzebowanie na ten składnik dla osób dorosłych ustalona na poziomie 45 μg na dobę. Jego bogatymi źródłami są pszenica, ryż, chude mięso, mleko, ryby oraz niektóre owoce i warzywa. Wśród warzyw najlepszym źródłem selenu są: warzywa czosnkowe (czosnek i cebula), warzywa kapustne (kalafior i kapusta biała), szparagi i rośliny strączkowe (soczewica, fasola) oraz orzechy i grzyby. Ilość zawartego w owocach i warzywach selenu jest zmienna i uzależniona od stanu gleby, na której rosły. Zalecane spożycie selenu dla niemowląt do osiągnięcia 6. miesiąca życia wynosi 15 µg/dzień, a dla młodzieży powyżej 13. roku życia i osób dorosłych – 55 µg/dzień. Podczas ciąży zapotrzebowanie na selen zwiększa się ze względu na potrzeby wzrastającego organizmu. Również podczas karmienia piersią wzrasta zapotrzebowanie na ten składnik, aby pokryć ilość tego składnika potrzebną do produkcji mleka. W związku z tym rekomendowane spożycie selenu dla kobiet ciężarnych wynosi 60 µg/dzień, a dla kobiet karmiących 70 µg/dzień.

Informacje dodatkowe

Składnikami zwieszającymi biodostępność selenu dostarczanego z pożywieniem są białko, witaminy A, E i C oraz inne związki przeciwutleniające.

Wpływ na zdrowie

Selen często przyjmowany jest w postaci suplementów, szczególnie u osób, u których wzrasta zapotrzebowanie na ten pierwiastek m.in. przy chorobach tarczycy, gdyż tarczyca nieodporna na stres oksydacyjny i niedobory selenu zaburzają jej pracę. Suplementacja tego składnika redukuje poziom cytokin prozapalnych. Selen jest silnym przeciwutleniaczem redukującym wolne rodniki (które powodują stres oksydacyjny przyczyniający się do rozwoju chorób nowotworowych i starzenia się skóry). Wpływa on korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, wspomaga organizm w walce z infekcjami oraz zmniejsza niekorzystny wpływ metali ciężkich, przekształcając je w nietoksyczne kompleksy. Nadmiar selenu może jednak prowadzić do zatrucia objawiającego się czosnkowym zapachem z ust, osłabieniem włosów, przebarwieniami płytki paznokciowej, biegunką, zaburzeniami neurologicznymi. Zatrucie selenem w konsekwencji może przyczyniać się do marskości wątroby, obrzęku płuc a w następstwie tego nawet zgonu. Ponadto zagrożeniem wynikającym z długotrwałej suplementacji selenem może być także cukrzyca. Niedobory tego pierwiastka zwiększają ryzyko zaburzeń rytmu serca, osłabienia mięśni i chorób układu krążenia. Sugeruje się również, że zbyt mała ilość selenu w diecie sprzyja rozwojowi chorób nowotworowych.