Witamina D

Związek ten, podobnie jak witaminy A, E i K, zaliczany jest do związków rozpuszczalnych w tłuszczach. Wyróżnia się dwie formy witaminy D: witaminę D2 (ergokalcyferol, głównie w żywności pochodzenia roślinnego) i witaminę D3 (cholekalcyferol, głównie w produktach odzwierzęcych). Poza tym wyróżnia się witaminę D1 (kalcyferol), która w rzeczywistości jest mieszaniną lumisterolu (organicznego związku z grupy steroidów) i ergokalcyferolu – ta forma witaminy D obecna jest m.in. w tranie. Główne źródła pokarmowe tego związku to ryby, grzyby i margaryny, jednak dla człowieka największe znaczenie ma synteza witaminy D zachodząca w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Powstający w skórze oraz dostarczany wraz z dietą cholekalcyferol jest związkiem biologicznie nieaktywnym, dlatego jego aktywacja zachodzi w organizmie człowieka i dopiero wówczas może on wykazywać właściwości biologiczne.

Informacje dodatkowe

Powyżej 10 µg witaminy D3 znajduje się w tłustych rybach morskich (w porcji 100 g), np. w śledziu, łososiu, pstrągu tęczowym, węgorzu. Nieco mniej, bo od 5 do 10 µg tej substancji występuje w (100 g) halibucie, karpiu, makreli, soli oraz margarynach wzbogaconych tą witaminą. Od 2 do 5 µg witaminy D znajduje się w (100 g) pstrągu i tuńczyku, natomiast mniej niż 2 µg zawiera się w produktach nabiałowych (serach, mleku), jajach, maśle, mięsie i jego przetworach. Z dietą powinno się dostarczać 15 μg witaminy D3 (cholekalcyferolu) na dobę, jednak większość Polaków nie spożywa takich ilości. Celem dostarczenia do organizmu odpowiedniej ilości witaminy D należy w okresie od końca kwietnia do początku września przebywać na słońcu przez minimum 15 minut od 2 do 3 razy na tydzień (pomiędzy godziną 10.00 a 15.00.), odsłaniając co najmniej 18% powierzchni ciała (twarz, przedramiona i nogi – bez jednoczesnego używania filtrów przeciwsłonecznych).

Wpływ na zdrowie

Zadaniem witaminy D jest polepszanie wchłaniania wapnia i fosforu z diety, pobudzanie przemiany materii przez gruczoł tarczowy i zapobieganie przerostowi przytarczyc. Witamina ta jest konieczna dla prawidłowego rozwoju kości i zębów. Jej niedobory prowadzą do krzywicy u dzieci oraz osteoporozy i osteomalacji u dorosłych.