Żyto

Roślina z rodziny wiechlinowatych. Jedno z podstawowych ziaren znanych ludzkości. Pochodzi ze wschodniej Turcji, a obecnie jest uprawiane na całym świecie. Wykorzystywane do przemiału na mąkę oraz do produkcji alkoholu. Wykorzystuje się je w przemyśle piekarskim i cukierniczym oraz do produkcji płatków. Wartość odżywcza żyta zależna jest przede wszystkim od stopnia oczyszczenia ziarna – im wyższe oznaczenie typu mąki, tym więcej zachowanych składników, z tego względu też lepiej wybierać pełnoziarniste produkty żytnie. Należy mieć przy tym na uwadze, że produkty pełnoziarniste są gorzej strawne, dlatego nie są zalecane w diecie lekkostrawnej (zalecanej m.in. u osób starszych oraz osób z dolegliwościami przewodu pokarmowego). Dobrej jakości pieczywo żytnie wyróżnia się niższym indeksem glikemicznym niż pieczywo pszenne, przez co jest lepszym wyborem u osób z cukrzycą oraz będących na diecie odchudzającej. Ponadto pieczywo pszenne wymaga dodatku większej ilość soli niż jego żytni odpowiednik, dzięki czemu wyroby na bazie żyta są korzystniejsze dla osób z chorobami układu krążenia.

Wpływ na zdrowie

Żyto dostarcza przede wszystkim węglowodany. Ponadto jest źródłem białka, witamin z grupy B, witaminy E, potasu, manganu, cynku i wapnia. Posiada też dużą zawartość błonnika (regulującego pracę jelit i wspomagającego detoksykację organizmu). W składzie żyta obecne są substancje aktywne biologicznie (np. związki fenolowe) uczestniczące w przemianach kwasów tłuszczowych, czy fitoestrogeny wykazujące działanie antynowotworowe, łagodzące objawy menopauzy i zapobiegające osteoporozie. Żyto jest ziarnem glutenowym, więc niedozwolone jest w diecie osób chorych na celiakię, gdyż może u nich wywoływać silne dolegliwości takie jak bóle brzucha, pojawienie się śluzu lub krwi w kale, a nawet dolegliwości skórne.