Żywokost lekarski

Żywokost (Symphytum officinale), zwany także kosztywałem czy „żywym gnatem”, to roślina wieloletnia z gatunku ogórecznikowatych, występująca w Europie i Azji. W celach leczniczych stosuje się głównie jego korzeń. Zawiera on ok. 15% śluzu, a także alantoinę, asparaginę, polifenole, garbniki, aminokwasy, wapń i krzem. Ponieważ w jego składzie znajdują się także trujące alkaloidy pirolizydynowe (symfytyna, echimidyna, likopsamina, acetylolikopsamina i lasiokarpina), nie powinien być w żadnym razie stosowany wewnętrznie, ani w formie herbatek, ani w formie nalewek! W wielu krajach jego stosowanie w produktach przeznaczonych do stosowania doustnego jest zakazane. Niestety w wielu sklepach zielarskich w Polsce nadal można znaleźć liście żywokostu lekarskiego z rekomendacją zastosowania wewnętrznego dla pobudzenia żółci po tłustych posiłkach, działania rozkurczowego i przeciwwzdęciowego czy osłonowego przy stanach zapalnych jelit. Wprawdzie zawartość alkaloidów w liściach jest znacznie mniejsza, niż w korzeniu, jednak nadal przy dłuższym zastosowaniu są one szkodliwe.

Informacje dodatkowe

Maści, oleje, napary i nalewki z żywokostu stosuje się na skórę, z uwagi na działania regenerujące i przeciwzapalne. Pomagają one także w przypadku trudno gojących się ran, odmrożeń, odleżyn i hemoroidów. Działają także wspomagająco przy leczeniu złamań, zwichnięć, bólów stawowych i mięśniowych. Naparem z żywokostu można płukać bolące gardło, starając się go jednak nie połykać.

Wpływ na zdrowie

W medycynie ludowej kosztywał był wcześniej stosowany jako środek przeciwbiegunkowy oraz osłaniający przy wrzodach żołądka i dwunastnicy. Jednak ze względu na obecność trujących alkaloidów, stosowany wewnętrznie może doprowadzić do uszkodzenia wątroby oraz miąższu płuc, prowadząc nawet do raka tych organów. W przypadku ciąży oraz chorób wątroby, nie powinno się go stosować nawet na skórę lub skonsultować się z lekarzem prowadzącym.