Olej palmowy to jeden z najbardziej powszechnych składników produktów spożywczych na rynku, szczególnie tych z sektora silnie przetworzonych. O jego komercyjnym sukcesie zadecydowała niska cena oraz możliwość wszechstronnego zastosowania w różnych gałęziach przemysłu spożywczego. Olej palmowy to jeden z najtańszych i najpopularniejszych olejów na świecie, odpowiadający aż za jedną trzecią światowej produkcji olejów roślinnych. Jego wyjątkowo atrakcyjna cena w porównaniu z innymi olejami jest wynikiem wysokiej wydajności pozyskiwania surowca z jednego hektara plantacji palm olejowych. Popularność oleju palmowego z pewnością przynosi korzyści producentom żywności, jednak co z konsumentami i środowiskiem? Poznaj najpopularniejsze fakty i mity o oleju palmowym.
MIT: Olej palmowy to to samo, co tłuszcze trans
Olej palmowy pozyskiwany jest z owoców palm oleistych. W naturalnym, nierafinowanym wydaniu ma czerwono-pomarańczowy kolor. Podobnie do oleju kokosowego, olej palmowy w temperaturze pokojowej ma konsystencję stałą. Jego rozkład kwasów tłuszczowych to 50% nasyconych kwasów tłuszczowych, 40% jednonienasyconych kwasów tłuszczowych i 10% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. W jego skład wchodzi głównie kwas palmitynowy (44%), oleinowy (39%) i linolowy (10%).
MIT: Olej palmowy nie powinien być używany w domowej kuchni
Olej palmowy może być używany do gotowania i smażenia, ale w przemyśle spożywczym najczęściej dodawany jest jako składnik do wielu potraw gotowych do spożycia. W smaku nierafinowanego oleju palmowego można wyczuć nuty marchwi lub dyni, prawdopodobnie ze względu na zawartość karotenoidów. Olej palmowy ma wysoki punkt dymienia, dzięki czemu doskonale nadaje się do smażenia. W produktach spożywczych stabilizuje i poprawia konsystencję. Najczęściej można znaleźć go w pastach orzechowych, czekoladzie, batonach, słodkich wypiekach, płatkach śniadaniowych czy margarynie. Oprócz żywności, można znaleźć go także w innych produktach, np. kosmetykach.
MIT: Olej palmowy nie ma żadnych właściwości odżywczych
Występowanie naturalnych antyoksydantów w oleju palmowym wydłuża okres przydatności samego oleju, jak też wyrobów produkowanych z jego zastosowaniem. Witamina A w oleju palmowym pochodzi m.in. z beta-karotenu, czyli pomarańczowego barwnika mającego silnie przeciwutleniające właściwości. Badania wykazują, że regularne spożywanie nierafinowanego, czerwonego oleju palmowego podnosi stężenie witaminy A m.in. u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących czy dorosłych z niedoborami. Pozytywny wpływ tego oleju na poziom witaminy A zaobserwowano nawet u osób, które mają problemy z trawieniem i wchłanianiem tłuszczów (np. przy mukowiscydozie).
MIT: Olej palmowy szkodzi sercu
Mimo dosyć wysokiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych, istnieją naukowe przesłanki mówiące o tym, że olej palmowy poprawia zdrowie serca. Spożywanie tego tłuszczu może pomagać w obniżaniu poziomu złego cholesterolu we krwi, jednocześnie ze zwiększaniem stężenia tego dobrego. Szczególnie widoczne jest to w badaniach, w których porównywano wyniki osób spożywających olej palmowy do wyników osób spożywających tę samą ilość tłuszczy trans.
MIT: Olej palmowy szkodzi nie tylko sercu, ale również pracy mózgu
Olej palmowy jest doskonałym źródłem tokotrienoli, jednej z chemicznych form witaminy E o silnych właściwościach przeciwutleniających, które mogą wspierać zdrowie mózgu. Badania na zwierzętach i ludziach sugerują, że tokotrienole w oleju palmowym mogą pomóc chronić tkankę tłuszczową wokół mózgu, jednocześnie spowalniając postęp demencji, zmniejszyć ryzyko udaru i zapobiegać rozwojowi uszkodzeń mózgu.
MIT: Smażenie na oleju palmowym jest zdrowsze, niż na innych tłuszczach
Smażenie generalnie nie jest zdrowym sposobem na przyrządzanie jedzenia. Badania przeprowadzane na modelu zwierzęcym sugerują, że spożywanie oleju palmowego który był wielokrotnie podgrzewany, może powodować odkładanie się blaszek miażdżycowych w tętnicach. Dzieje się tak z powodu zmniejszenia aktywności przeciwutleniającej oleju. Zmniejszenie zawartości antyoksydantów jest równe utracie właściwości ochronnych dla serca i mózgu.
MIT: Olej palmowy jest bezpieczny i tani, więc powinniśmy spożywać go więcej
Uprawa palm oleistych wymaga odpowiednich dla tego rodzaju drzew warunków. Niestety, wilgotny i tropikalny klimat, którego potrzebują palmy oleiste jest także miejscem dla lasów tropikalnych i torfowisk. Stale rosnący popyt na olej palmowy zdążył doprowadzić do zredukowania tych naturalnych obszarów na rzecz upraw palm oleistych. Szacuje się, że około 45% ziemi w Azji Południowo-Wschodniej wykorzystywanej obecnie do produkcji oleju palmowego jeszcze w 1990 roku była lasem tropikalnym. Jeśli mamy ochotę używać oleju palmowego w swojej kuchni, powinniśmy zwrócić uwagę na to czy pochodzi on ze zrównoważonych upraw. W dłuższej perspektywie czasu wylesianie lasów tropikalnych na rzecz uprawy palm oleistych odbije się bardzo negatywnie w wielu obszarach kuli ziemskiej, m.in. w klimacie.
Więcej o diecie i zdrowym odżywianiu znajdziesz w Aplikacji Wiesz Co Jesz.
