Marchew (daucus carota) to warzywo korzenne z rodziny selerowatych, które po raz pierwszy wyhodowano w Persji (obecnie Afganistan) około 900 r.n.e. Do Europy, jak wskazują arabskie źródła, marchewka przywędrowała przez Hiszpanię między VIII a X wiekiem. W tym czasie już królowała w Azji Zachodniej. Kiedy marchew pojawiła się w Polsce? Za czasów króla Władysława Łokietka.
Jest wiele odmian marchewki różniących się kolorem i nieco właściwościami – pomarańczowe, fioletowe, żółte, czerwone i białe. Pomarańczowa marchew, dziś najpopularniejsza, pojawiła się stosunkowo późno. Zawdzięczamy ją prawdopodobnie Holendrom, którzy mieli wyhodować ją w XVII w. na cześć króla Wilhelma Orańskiego i jego pomarańczowej flagi.
Marchewka zdecydowanie sprzyja utracie kilogramów. W 100 g surowej marchewki jest tylko 27 kcal. i aż 3,6 g błonnika. Marchew to prawdziwa bomba z przeciwutleniaczami. Zawiera przede wszystkim karotenoidy – barwniki nadające marchewce jej charakterystyczny pomarańczowy kolor (przede wszystkim beta-karoten oraz luteinę, zeaksantynę, likopen, alfa-karoten). Znajdziemy w jej składzie także inne przeciwutleniacze – flawonoidy (kemferol, luteolina, kwercetyna i inne) oraz związki fenolowe, jak kwas chlorogenowy hydroksycynamonowy, kwas ferulowy, kwas p-kumarynowy, kwas p-hydroksybenzoesowy czy kwas kawowy. Witaminy obecne w składzie marchwi to tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy, witaminy C, K, E, H oraz B6. Z kolei zawartość beta-karotenu, czyli prowitaminy A pozwala naszemu organizmowi wytwarzać witaminę A – 100g marchewki może pokrywać nawet 87% dziennego zapotrzebowania na te substancję. Ale uwaga – nadmiar beta-karotenu może nadmiernie obciążać wątrobę, zatem nie należy z nim przesadzać.
Jeżeli chodzi o minerały, to w marchewce znajdziemy wapń, żelazo, fosfor, magnez, potas, sód, cynk, miedź i rzadko spotykany molibden, wspomagający procesy metaboliczne.
Ze względu na zawartość wielu cennych składników odżywczych marchew jest zalecana w stanach niedożywienia i niedokrwistości, niedoboru witaminy A, profilaktyce chorób układu krążenia i nowotworów oraz zaburzeniach trawienia i perystaltyki jelit. Poprawia wzrok i stan skóry, łagodzi trądzik, przyspiesza proces opalania się i pozwala dłużej zachować opaleniznę. Z marchewki można także przygotowywać nawilżającą domową maseczkę do twarzy, która odżywi i wygładzi cerę, a także nada jej zdrowy odcień.
Aby w pełni skorzystać z dobrodziejstw, jakie daje marchewka, najlepiej spożywać ją na surowo w postaci surówek i świeżo wyciskanych soków (ugotowana ma 3 krotnie wyższy indeks glikemiczny, zatem jest niewskazana przy cukrzycy typu 2). Jeśli poddawana jest obróbce termicznej, lepiej jej nie rozdrabniać i gotować w całości – pokrojona traci 25% swoich właściwości.
Starajcie się unikać marchewek mini – w rzeczywistości często są to nie młode, śliczne marcheweczki, ale ułamane fragmenty większego warzywa, mechanicznie wyrównane i wymyte przy użyciu detergentów.
Najlepsza jest marchew z własnego ogródka lub z małych, sprawdzonych gospodarstw rolnych. Hodowana przemysłowo może zawierać pozostałości nawozów sztucznych (szczególnie azotowych) i/lub metale ciężkie.
Więcej o prozdrowotnych właściwościach marchwi w Aplikacji Wiesz Co Jesz.
