Czosnek jest podstawową przyprawą w wielu kuchniach świata. Może być dodatkiem do mięs, ryb i owoców morza, makaronów, sosów, dressingów i wielu innych dań pochodzących z każdego zakątka ziemi. Jednak właściwości poprawiające smak potraw to nie jedyne zalety tego warzywa. Jedną z właściwości czosnku jest działanie antybakteryjne. Dlatego jest używany m.in. jako domowy lek wspomagający przy infekcjach. Przekonaj się, czy czosnek jest zdrowy i w jaki sposób może wpływać na nasz organizm.
Czosnek zwyczajny może być uznawany za warzywo, przyprawę oraz roślinę leczniczą. Pochodzi z Azji Środkowej, gdzie początkowo uprawiany był w Chinach i Indiach. W okresie starożytności jego uprawa stała się bardzo popularna m.in. wśród Rzymian, Egipcjan czy Greków. Już w starożytnych kulturach czosnek znany był jako lekarstwo i środek wpływający pozytywnie na zdrowie i jakość życia.
W Polsce czosnek pojawił się w okresie średniowiecza. W medycynie ludowej był stosowany przy chorobach układu oddechowego, dolegliwościach ze strony układu pokarmowego (szczególnie w przypadku infekcji pasożytniczych), chorobach zakaźnych, bólach zębów i dziąseł, chorobach serca i układu naczyniowego, bólach głowy i reumatyzmie. Wraz z rozwojem nauki zaczęło pojawiać się coraz więcej twardych danych, które udowadniały że przypisane czosnkowi w przeszłości właściwości rzeczywiście mają swoje potwierdzenie w działaniu tej rośliny na ludzki organizm.
Co sprawia, że czosnek jest zdrowy?
Jeden ząbek czosnku waży około 5 gramów i zawiera:
8 kcal
0,3 g białka
0,0 g tłuszczu
1,4 g węglowodanów
0,2 g błonnika
W czosnku znajdziemy także wiele witamin, np. witaminę A, B1, B2, C oraz PP. Cebulki czosnku zawierają także istotne dla ludzkiego organizmu składniki mineralne, takie jak: magnez, żelazo, cynk, mangan, miedź czy wapń.
Czosnek zawiera olejek lotny z alliiną, która po roztarciu za sprawą reakcji enzymatycznych zamienia się w allicynę. To allicyna nadaje czosnkowi charakterystyczny zapach i bakteriobójcze właściwości. By wykorzystać pełny potencjał bakteriobójczy czosnku, warto zatem spożywać go w formie roztartej.
Za część właściwości czosnku odpowiedzialna jest allicyna – działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Udowodniono także, że czosnek działa ochronnie na serce. Zapobiega kumulacji lipidów wewnątrz komórek oraz obniża krzepliwość krwi. Czosnek może być użyteczny również dla osób z insulinoopornością i cukrzycą typu drugiego ze względu na działanie obniżające stężenie glukozy we krwi. Czosnek może być stosowany także w leczeniu wrzodów żołądka czy gruźlicy, dzięki negatywnemu działaniu na bakterie wywołujące te choroby (Helicobater pylori i Mycobacterium). Czosnek zawiera w sobie inulinę, która wykazuje właściwości prebiotyczne i przyczynia się do wzrostu pożytecznych bakterii w jelitach. Jednocześnie olejek czosnkowy stymuluje rozwój niektórych bakterii flory jelitowej, np. z rodzaju Lactobacillus. Dzięki pozytywnemu wpływowi na florę jelitową, spożycie czosnku chroni przed rakiem jelita grubego i okrężnicy. Czosnek wzmacnia także ogólną odporność organizmu poprzez regulację reakcji komórkowych układu immunologicznego.
Czosnek – instrukcja obsługi
Podczas zakupów należy upewnić się, że główki czosnku są suche oraz nie posiadają zielonych plam, które mogą świadczyć o zawilgoceniu lub starości czosnku. Czosnek należy przechowywać w chłodnym i suchym miejscu. Aby było łatwiej obrać ząbek czosnku ze skórki, należy uprzednio zgnieść ząbek płaską stroną noża – wtedy skórka odchodzi znacznie łatwiej. Niestety, mimo całego spectrum pozytywnych właściwości, czosnek ma jedną zasadniczą wadę, która w wielu przypadkach uniemożliwia jego spożycie. Jest nią bardzo intensywny zapach, który czosnek zawdzięcza obecności związków siarki. Potrafi on utrzymywać się na rękach i w oddechu przez wiele godzin. Aby pozbyć się tego specyficznego odoru, należy skorzystać z takich produktów, jak: cytryna, natka pietruszki, jabłko czy zielona herbata. Dzięki zawartości związków o działaniu antyoksydacyjnym, produkty te neutralizują związki siarki powodujące przykry zapach. Aby wykorzystać cały potencjał prozdrowotny czosnku, najlepiej spożywać go na surowo w rozdrobnionej formie. Nie została ustalona granica „bezpiecznej dziennej dawki” czosnku, jednak tak jak we wszystkim, przy spożyciu czosnku również należy zachować umiar. U wrażliwych osób nadmiar czosnku może działać drażniąco na śluzówkę przewodu pokarmowego. U niektórych może powodować także wzdęcia. Mimo jego nieprzyjemnego zapachu, warto uzupełniać nim swoją codzienną dietę, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy jesteśmy bardziej podatni na infekcje.
Więcej na temat właściwości czosnku przeczytyasz w aplikacji Wiesz Co Jesz – pobierz na telefon.
Źródło:
Kwiecień M, Winiarska-Mieczan A. Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne. Probl Hig Epidemiol 2011, 92(4): 810-8128 kcal0,3 g białka0,0 g tłuszczu1,4 g węglowodanów0,2 g błonnika
