Jako świadomi rodzice słyszeliście na pewno o wpływie żywienia na zdrowie dzieci, w tym także na ich psychikę. Wiecie, jak ważne jest dostarczanie im w diecie właściwych makro- i mikroskładników, w tym witamin i składników mineralnych. Jednak często nieświadomie narażacie swoje pociechy na kontakt ze szkodliwymi dodatkami do żywności, których długotrwałe lub nadmierne spożywanie może prowadzić do alergii, zaburzeń nastroju, nadpobudliwości, a nawet – choć badania w tej kwestii nie są jednoznaczne – do ADHD.
Wśród tych szkodliwych substancji wyróżnia się zestaw sześciu barwników, znanych jako „szóstka z Southampton”, które zyskały złą sławę po opublikowaniu wyników badania przeprowadzonego przez Uniwersytet w Southampton w 2007 roku (stąd nazwa tej grupy substancji). Badanie to, zlecone przez Agencję Standaryzacji Żywności i przeprowadzone na dużej próbie dzieci zwróciło uwagę na potencjalny negatywny wpływ tych dodatków na ich zdrowie, w tym reakcje alergiczne oraz problemy z koncentracją i hiperaktywność.
Trzeba tu zaznaczyć, że substancje te w niewielkiej ilości nie są szkodliwe i można je (w wielu krajach) dodawać do żywności, ale w połączeniu z benzoesanem sodu (E 211), który często bywa stosowany w produktach spożywczych, wywołują takie właśnie objawy.
Efektem badań był nakaz umieszczania na produktach zawierających poniższe barwniki formułki: “może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie u dzieci”. Często jednak nie czytamy etykiet lub robimy to zbyt pobieżnie podczas zakupowego pośpiechu (dlatego warto korzystać z aplikacji Wiesz Co Jesz)), a nasze pociechy często nalegają na kupowanie im produktów spożywczych w intensywnych kolorach: lizaków, cukierków, barwionej waty cukrowej czy napojów, na co zresztą liczą ich producenci.
Dlatego uczulamy Was, aby nie ulegać zachciankom dzieci na niezdrową barwioną żywność (a przynajmniej nie na co dzień) i zapoznać się z listą dodatków z niesławnej “szóstki z Southampton”. Oto ona:
Czerwień Allura AC (E129)
Barwnik ten jest często spotykany w produktach takich jak galaretki, gumy do żucia czy napoje gazowane, a także powszechnie stosuje się go do barwienia wędlin i wędzonych ryb, aby wyglądały bardziej apetycznie. Potencjalnie może wpływać negatywnie na system immunologiczny, a także może być czynnikiem wywołującym nadpobudliwość u dzieci. Dodatek ten został zakazany w produkcji żywności na terenie Niemiec, Danii, Belgii, Szwajcarii, Francji i Szwecji oraz Australii.
Tartrazyna (E102)
Tartrazyna to syntetyczny barwnik żółty, pochodzący z ropy naftowej. Znajduje zastosowanie w produkcji wielu produktów, takich jak napoje “pomarańczowe”, słodycze czy chipsy. Badania sugerują, że jej spożywanie może prowadzić do reakcji alergicznych oraz wpływać na nadaktywność i deficyt koncentracji u dzieci. U osób dorosłych zanotowano przypadki pokrzywki i astmy spowodowane tartrazyną.
Żółcień chinolinowa (E104)
To kolejny barwnik syntetyczny o żółtym kolorze. Jest on używany głównie w produktach takich jak dżemy czy lody. Substancja ta może powodować alergie oraz, według niektórych badań, hiperaktywność i zaburzenia koncentracji u najmłodszych. Nie wolno go stosować w przemyśle spożywczym w Japonii, USA oraz Wielkiej Brytanii.
Żółcień pomarańczowa (E110)
Barwnik ten charakteryzuje się głębokim, pomarańczowym kolorem. Znajduje zastosowanie w produktach typu słodycze, ciasta w proszku czy gotowe deserki. Podobnie jak inne barwniki z listy, łączy się go z potencjalnym ryzykiem reakcji alergicznych i problemów behawioralnych u dzieci. Nie jest dopuszczony do produkcji żywności w Norwegii i Finlandii.
Czerwień koszenilowa/pąs 4R (E124)
Ten syntetyczny barwnik charakteryzuje się intensywnym czerwonym kolorem i jest stosowany w wielu produktach spożywczych, w tym w landrynkach, lizakach i niektórych napojach. Zgłaszane potencjalne zagrożenia to powodowanie alergii oraz negatywny wpływ na zachowanie u dzieci. Dodatek ten jest zakazany w produktach spożywczych w Norwegii, Finlandii oraz USA.
Azorubina/karmoizyna (E122)
Ten dodatek o czerwonej barwie bywa stosowany w winach i herbatach, a także dżemach, owocach w puszce, czekoladach, syropach owocowych, jogurtach oraz wędlinach i wędzonych rybach. Może powodować alergię, pokrzywki, obrzęki, a także nasilać objawy astmy, zwłaszcza u osób wrażliwych na salicylany. Nie wolno go stosować w żywności m.in. w Japonii, Kanadzie, USA i Anglii.
Oprócz „szóstki z Southampton” warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden barwnik, o którego szkodliwości wiele się ostatnio mówi:
Błękit brylantowy FCF (E133)
Błękit brylantowy jest barwnikiem syntetycznym o głębokim niebieskim kolorze (w połączeniu z innymi dodatkami koloryzującymi może dawać też różne odcienie fioletu lub zieleni). Bywa szeroko stosowany w różnego rodzaju produktach spożywczych, w tym w żelkach, cukierkach czy kolorowych napojach – ale nie tylko, bo często znajduje się w składzie zielonego groszku, aby uzyskać jego świeży wygląd. Stosowanie tego barwnika jest obecnie przedmiotem dyskusji ze względu na potencjalne problemy związane z alergiami oraz negatywnym wpływem na zachowanie dzieci, a normy jego dozwolonego spożycia zostały obniżone. W Szwajcarii został całkowicie zakazany jako dodatek do żywności.
Warto dodać, choć wydaje się to oczywiste, że wymienionych barwników powinny także unikać kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Jeżeli chcesz zadbać o zdrowie i właściwy rozwój swojego dziecka, wybieraj produkty, które zawierają barwniki naturalne, takie jak kurkuma, antocyjany, betanina czy karetonoidy. Aby ułatwić sobie śledzenie składu produktów spożywczych, w tym tych adresowanych do najmłodszych, warto korzystać z aplikacji ze skanerem produktów, takich jak Wiesz Co Jesz.
Więcej informacji znajdziesz w aplikacji Wiesz Co Jesz – pobierz ją tutaj
Źródła:
- McCann, D., Barrett, A., Cooper, A., Crumpler, D., Dalen, L., Grimshaw, K., … & Stevenson, J. (2007). Food additives and hyperactive behaviour in 3-year-old and 8/9-year-old children in the community: a randomised, double-blinded, placebo-controlled trial. The Lancet, 370(9598), 1560-1567.
- Food Standards Agency (2007). „Food colours and hyperactivity”. Retrieved from [Food Standards Agency Website](https://www.food.gov.uk/)
- EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food (ANS) (2009). Scientific Opinion on the re-evaluation of Tartrazine (E 102) as a food additive. EFSA Journal, 7(11), 1331.
- World Health Organization (WHO) (2006). Safety evaluation of certain food additives / prepared by the sixty-third meeting of the Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA). WHO Food Additives Series, 54.
