Termin przydatności do spożycia – skąd się bierze
Wyznaczenie terminu przydatności do spożycia leży po stronie producenta żywności. Na podstawie odgórnych wytycznych dotyczących rodzaju produkowanej żywności, to w zakładzie produkcyjnym nadawana jest żywności odpowiednia data. Istnieją dwa rodzaje daty ważności: “należy spożyć do” oraz “najlepiej spożyć przed”. “ Należy spożyć do” to “twarda” granica wyznaczana przez producenta. Spożycie takiego produktu po terminie może skutkować konsekwencjami zdrowotnymi i nie należy tego robić. Z kolei “najlepiej spożyć przed” możemy traktować jako sugestię producenta, do kiedy dany produkt zachowa swoje wszystkie właściwości. Po przekroczeniu tej daty produkt może zmienić kolor, konsystencję lub smak, ale generalnie jest zdatny do spożycia. Należy pamiętać, że obydwa terminy przydatności do spożycia działają jedynie w przypadku, gdy produkt jest prawidłowo przechowywany według zaleceń producenta.Wiele produktów ma także osobno określony sposób przechowywania i termin przydatności po otwarciu opakowania. Także i w tym przypadku ważne jest, aby np. otwarty sos jak najszybciej umieścić w lodówce, a do jego nakładania użyć czystej łyżki, aby nie zanieczyścić go drobnoustrojami.
Jak ocenić, czy produkt spożywczy nadaje się do spożycia?
W ocenie produktu przed jego spożyciem musimy polegać na naszych zmysłach. Jeśli jego wygląd, konsystencja, zapach i smak nie uległy zmianie, produkt prawdopodobnie jest bezpieczny do spożycia. Jeśli na powierzchni produktu pojawiła się pleśń, nawet małe ognisko, pamiętaj aby cały produkt wyrzucić do kosza i pod żadnym pozorem go nie spożywać. Pojawienie się pleśni na powierzchni oznacza, że cały produkt jest nią skażony, a co za tym idzie, zawiera mykotoksyny, które mają działanie silnie rakotwórcze i mutagenne.
Jakie metody wydłużenia terminu ważności stosują producenci żywności?
W zależności od rodzaju produktu spożywczego stosowane są różne metody wydłużania jego przydatności do spożycia. Mogą to być metody oparte na wysokich temperaturach, tj. pasteryzacja lub sterylizacja, hermetyczne zamknięcie w szczelnym opakowaniu bez dostępu tlenu i światła, mrożenie, wędzenie, suszenie, peklowanie, marynowanie w occie, czy dodawanie substancji konserwujących. Podczas gdy większość metod będzie mieć neutralny wpływ na zdrowie, nadmiar chemicznych substancji konserwujących w żywności może działać na nasz organizm negatywnie. Warto wybierać produkty nieprzetworzone, naturalne, o niskiej zawartości konserwantów, a trwałość niektórych z nich można wydłużyć nawet w domowej spiżarni kilkoma sposobami.
Produkty świeże, np. mięso lub nabiał
Produkty, które powinny być przechowywane w lodówce zazwyczaj mają krótkie daty przydatności do spożycia. Aby zminimalizować ryzyko zepsucia takiego produktu należy upewnić się, że został zachowany tzw. ciąg chłodniczy, czyli przechowywanie produktu cały czas w niskiej temperaturze. Aby go zachować, w sklepie produkty z lodówki należy wkładać do koszyka jako ostatnie przed pójściem do kasy (aby uniknąć długiego chodzenia z nimi po sklepie), a po powrocie do domu jak najszybciej włożyć je do lodówki. Mogą przydać się także torby termiczne.
Banany
Aby banany dłużej pozostały świeże, nie przechowuj ich z innymi owocami, np. w jednym koszu z jabłkami. Gdy owoce osiągną preferowany przez Ciebie poziom dojrzałości, włóż je do lodówki. Będą nadal dojrzewać, ale w znacznie wolniejszym tempie. Z mocno dojrzałego banana z brązowymi plamami możesz upiec ciasto, chlebek bananowy lub zrobić smoothie.
Chleb
Jeśli zdarzyło Ci się kupić za dużo pieczywa na zakupach, pamiętaj o tym, że można je mrozić! W zależności od Twoich preferencji, możesz zamrozić bochenek chleba w całości lub pokrojony. Aby go rozmrozić, wystarczy wyjąć chleb z zamrażarki na kilka godzin przed spożyciem. Możesz go także lekko podpiec w piekarniku lub tosterze. Taki chleb zachowuje swoją świeżość i konsystencję. Z kolei czerstwienie pieczywa w chlebaku opóźni włożenie do niego połówki jabłka.
Masło
Masło to jeden z bardziej wytrzymałych mlecznych produktów. Przechowywane w lodówce może wytrzymać bardzo długo, jednak jeśli zdarzyło Ci się kupić jego większą ilość (np. na promocji w sklepie), pamiętaj, że masło również możesz mrozić. W zamrażarce masło wytrzyma nawet do sześciu miesięcy! Masło można też sklarować, czyli przegotować i ostudzić, po czym odlać wodę i usunąć wszystkie grudki – w takiej formie dłużej zachowa świeżość.
Kawa
Aby kawa zachowała swój aromat należy trzymać ją w szczelnym opakowaniu bez dostępu powietrza i światła. Pod żadnym pozorem nie powinno przechowywać się kawy w lodówce, ponieważ ma ona zdolność pochłaniania wszystkich zapachów. Idealne warunki przechowywania kawy to ciemna szafka o temperaturze pokojowej.
Warzywa
Aby wydłużyć żywotność warzyw w lodówce wystarczy… odrobina wody. Twarde warzywa, takie jak rzodkiewka czy marchew dłużej zachowają swoją twardość i jędrność, jeśli będą przechowywane w pojemniku z odrobiną wody na dnie. Warzywa liściaste, takie jak sałata czy szpinak również poleżą dłużej, jeśli po zakupie zostaną odpowiednio umyte, wysuszone, przełożone do pojemnika i przykryte mokrą ściereczką. W lodówce nie należy za to przechowywać pomidorów i ogórków, ponieważ mogą stracić smak i stać się wodniste.
Zioła
Stary i znany przez nasze babcie sposób na świeży koperek to mrożenie. Jednak to nie jest jedyne zioło, które można mrozić! Pietruszka, szałwia, rozmaryn czy bazylia również mogą wydłużyć swoje życie w zamrażarce. Nie trzeba jednak mrozić ich w dużych opakowaniach np. po lodach. Wystarczy tacka na kostki do lodu – wtedy mamy idealną, jednorazową porcję ziół, którą możemy dodać do zupy czy sosu.
Jogurt
Jogurt należy przechowywać w lodówce, a po otwarciu w miarę szybko zużyć. Jeśli nie zużyjesz na raz całego opakowania, możesz wsypać do niego szczyptę soli, co przedłuży trwałość i późni proces powstania pleśni (oczywiście sposób ten nie nadaje się dla jogurtów owocowych z uwagi na zmianę ich smaku). Jogurt może być takżę zamrażany na okres od jednego do dwóch miesięcy.
Więcej artykułów i porad na temat zdrowego żywienia znajdziesz w aplikacji Wiesz Co Jesz.
