Wielkanoc to pora, kiedy tradycyjnie gości na naszych stołach rzeżucha – bardzo często jako dekoracja, wyhodowana na obłożonej wilgotną ligniną doniczce lub jako dodatek do jajek czy kanapek. Warto jednak, aby to warzywo stało się regularnym składnikiem naszej diety i dotyczy to zarówno rzeżuchy ogrodowej, jak i jej kuzynki – rzeżuchy wodnej, znanej pod bardziej popularną nazwą rukwi wodnej. Ta ostatnia zrobiła wielką karierę po tym, jak amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom ogłosiło ją w 2023 roku najzdrowszym warzywem świata (w rankingu brana była pod uwagę tzw. gęstość odżywcza, czyli zawartość cennych witamin i minerałów w 100 kcal produktu). Jednak obie rośliny mają zbliżone właściwości odżywcze, a w przypadku witamin K, C i A, błonnika czy potasu, „zwykła” rzeżucha ma ich w 100 gramach produktu więcej, niż rzeżucha wodna. Tym niemniej, ponieważ rukiew jest około trzykrotnie mniej kaloryczna, jej gęstość odżywcza jest wyższa.
Oba te gatunki: Rzeżucha ogrodowa czyli pieprznica siewna (Lepidium sativum) oraz rukiew wodna (Nasturtium officinale) to rośliny z rodziny krzyżowych (Brassicaceae), które charakteryzują się intensywnym, pikantnym smakiem i aromatem, ze względu na zawarte w nich fitoskładniki, takie jak glukozylany i izotiocyjaniany. Rukiew wodna występuje w Polsce zachodniej w stanie naturalnym, jednak podlega częściowej ochronie i nie jest łatwo ją rozpoznać. Dlatego łatwiej kupić te warzywa w sklepach ze zdrową żywnością lub wyhodować samemu w ogródku lub na parapecie – proces ten zajmuje około 2 tygodni.
Dobroczynny wpływ rukwi wodnej na zdrowie znany był już od średniowiecza. Podobno z jej dobrodziejstw korzystał również chętnie Napoleon. Rzeżucha jest bowiem źródłem witamin A, C, K, witamin z grupy B, błonnika, a także minerałów takich jak potas, wapń, fosfor, sód, siarka, żelazo, magnez i jod. Dzięki zawartości tych cennych składników oraz antyoksydantów, lecznicza moc tego warzywa obejmuje bardzo szerokie spektrum działań:
- wzmacnia odporność
- pomaga zwalczać kaszel i gorączkę
- działa bakteriobójczo
- odkaża drogi moczowe
- zmniejsza ryzyko nowotworów, szczególnie płuc i piersi
- obniża ciśnienie
- wspomaga profilaktykę cukrzycy
- poprawia krzepliwość krwi i uszczelnia naczynia krwionośne
- wzmacnia wzrok
- oczyszcza wątrobę
- wspomaga trawienie
- zwalcza reumatyczne bóle stawów
- działa przeciwzmarszczkowo na skórę
Uwzględnienie rzeżuchy ogrodowej i wodnej w diecie może zatem przynieść wiele korzyści zdrowotnych, a także przyczynić się do utrzymania zgrabnej sylwetki i młodej skóry. Istnieją jednak także przeciwwskazania do ich spożycia – wśród nich warto wymienić nadczynność tarczycy, chorobę wrzodową, stany zapalne jelit i nerek. Warzywo to nie powinno być także elementem diety kobiet w ciąży i karmiących.
